مراقبت‌های بعد از جراحی فتق شکم نقش بسیار مهمی در روند بهبود و پیشگیری از عوارض احتمالی دارند. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند که با پایان عمل جراحی، کار تمام شده است، در حالی که بخش قابل توجهی از موفقیت درمان، به نحوه مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. رعایت دقیق توصیه‌های پزشک، پرهیز از فعالیت‌های سنگین، توجه به تغذیه، نحوه صحیح راه رفتن و حتی مراقبت از محل بخیه، همگی عواملی هستند که می‌توانند روند ترمیم بدن را تسریع کرده و از بازگشت فتق جلوگیری کنند. آگاهی از این نکات، به بیماران کمک می‌کند تا با آرامش خاطر دوران نقاهت را پشت سر بگذارند و سریع به زندگی عادی بازگردند.
نکات مراقبتی بعد از عمل فتق شکم
در ادامه، مهمترین مراقبت های بعد از جراحی فتق شکم را به صورت موردی همراه با توضیحات کامل برای هر مورد ارائه خواهیم کرد. رعایت این نکات می‌تواند نقش بسیار موثری در کاهش درد، پیشگیری از عفونت و جلوگیری از بازگشت فتق داشته باشد:
استراحت کافی
پس از لاپاراسکوپی فتق شکم، بدن به زمان نیاز دارد تا بهبود یابد. استراحت کافی در روزهای ابتدایی، کمک می‌کند تا بافت‌های آسیب دیده ترمیم شوند. البته استراحت باید فعال باشد، یعنی در حد امکان، از استراحت مطلق پرهیز شود تا از لخته شدن خون جلوگیری گردد.
پرهیز از فعالیت‌های سنگین
تا چند هفته پس از عمل، نباید اجسام سنگین بلند کنید یا حرکات ناگهانی انجام دهید. این کار می‌تواند فشار زیادی به محل جراحی وارد کند و باعث باز شدن بخیه‌ها یا عود مجدد فتق شود. پزشک معمولاً توصیه می‌کند بین ۴ تا ۶ هفته از فعالیت‌های سنگین پرهیز شود.
راه رفتن آرام و منظم
شروع پیاده روی سبک از روز بعد از عمل (در صورت اجازه پزشک) بسیار مفید است. راه رفتن ملایم باعث بهبود گردش خون، پیشگیری از یبوست، کاهش خطر لخته شدن خون می‌شود.
مراقبت از زخم جراحی
مراقبت از زخم جراحی فتق شکم یکی از حساس ترین بخش‌های دوران نقاهت پس از عمل است. محل بخیه باید همواره تمیز، خشک و از آلودگی دور نگه داشته شود تا خطر عفونت کاهش یابد. معمولا در روزهای اول پس از عمل، زخم با پانسمان استریل پوشانده می‌شود که باید طبق توصیه پزشک در زمان مشخص تعویض گردد. شست‌وشوی زخم تا چند روز ممنوع است و تنها پس از اجازه پزشک می‌توان از آب ولرم و صابون ملایم برای تمیز کردن آن استفاده کرد.
استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک، پانسمان‌های مخصوص یا گاز استریل ممکن است توسط پزشک تجویز شود. اگر در اطراف زخم علائمی مانند قرمزی شدید، تورم، گرمی، ترشح بدبو یا درد شدید مشاهده شد، این موارد نشانه عفونت خواهد بود و نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. همچنین از خاراندن، فشار دادن یا تماس دست آلوده با محل زخم باید خودداری شود. رعایت دقیق این نکات، نقش مهمی در جلوگیری از عوارض پوستی و بهبود سریع زخم جراحی دارد.
جلوگیری از یبوست
حتماً باید از یبوست پیشگیری شود چون زور زدن هنگام دفع، می‌تواند فشار زیادی به محل عمل وارد کند. مصرف ملین‌های گیاهی، آب زیاد، میوه‌ها و سبزیجات و در صورت نیاز، داروهای ملین با تجویز پزشک کمک کننده هستند.
مصرف داروهای تجویزی طبق برنامه
داروهای آنتی‌بیوتیک، مسکن و سایر داروهای تجویزی باید طبق دستور پزشک و به طور کامل مصرف شوند. قطع خودسرانه داروها یا مصرف بیش‌ازحد مسکن می‌تواند به روند بهبودی آسیب بزند.
رعایت وضعیت مناسب در هنگام نشستن و بلند شدن
برای بلند شدن از روی تخت یا صندلی، ابتدا به پهلو بچرخید، پاها را از تخت پایین بیاورید و سپس با کمک دست‌ها بلند شوید تا فشار مستقیم به شکم وارد نشود.
بررسی و مراجعه به پزشک در موعد تعیین شده
مراجعه‌های دوره‌ای پس از جراحی بسیار مهم هستند. در این جلسات، وضعیت ترمیم زخم، احتمال عفونت، درد باقی مانده یا هر مشکل دیگری بررسی می‌شود. همچنین در صورت مشاهده تب، درد شدید، تورم زیاد، یا ترشح غیرعادی از زخم باید فورا به پزشک مراجعه شود.
بعد از جراحی فتق شکم چگونه بخوابیم؟
خوابیدن پس از جراحی فتق شکم باید با دقت و رعایت نکات خاصی انجام شود تا به محل جراحی فشار وارد نشود و روند بهبودی با مشکل مواجه نگردد. بهترین وضعیت خواب، خوابیدن به پشت با بالا نگه داشتن قسمت بالای بدن حدود ۳۰ تا ۴۵ درجه است. این کار با قرار دادن چند بالش زیر کمر و سر یا استفاده از تخت‌های قابل تنظیم انجام می‌شود و به کاهش فشار روی ناحیه شکم کمک می‌کند.
همچنین قرار دادن یک بالش زیر زانوها هنگام خواب می‌تواند از کشیدگی عضلات شکمی جلوگیری کرده و درد را کاهش دهد. از خوابیدن روی شکم یا پهلویی که عمل جراحی در آن انجام شده تا حداقل ۲ هفته (یا طبق نظر پزشک) باید پرهیز شود، چون این حالت‌ها ممکن است باعث فشار مستقیم به بخیه‌ها یا تحریک ناحیه عمل شوند. در نهایت، توصیه می‌شود هنگام بلند شدن از رختخواب، ابتدا به پهلو بچرخید، پاها را از تخت پایین بیاورید و سپس با کمک دست‌ها به آرامی بنشینید. رعایت این روش از وارد شدن فشار ناگهانی به شکم جلوگیری می‌کند و ایمنی شما را افزایش می‌دهد.
چند وقت بعد از جراحی فتق می‌توانیم رانندگی کنیم؟
مدت زمان مناسب برای شروع رانندگی بعد از جراحی فتق شکم، بسته به نوع عمل (باز یا لاپاراسکوپی)، وضعیت عمومی بدن و نظر پزشک معالج متفاوت است. در اکثر موارد، اگر بیمار درد زیادی نداشته باشد، داروی مسکن قوی مصرف نکند و توانایی کامل در کنترل خودرو را داشته باشد، می‌تواند حدود یک تا دو هفته پس از عمل رانندگی را به تدریج آغاز کند.
شرایط لازم برای شروع رانندگی:
- نداشتن درد هنگام نشستن یا فشردن پدال‌ها
- قطع مصرف داروهای مسکن قوی (مانند مخدرها که باعث خواب‌آلودگی یا کاهش تمرکز می‌شوند)
- توانایی کامل در چرخاندن بدن و عکس‌العمل سریع
- ترمیم مناسب زخم و نداشتن تورم یا التهاب شدید
